ناز آفتابي يك گياه گل‌دار در خانواده بومي آرژانتين، جنوب برزيل و اروگوئه است. همچنين در جنوب آسيا ديده مي‌شود و به‌طور گسترده‌اي در بسياري از مناطق بالكان گسترش يافته است. در بنگلادش نيز موجود است و با نام گل زمان، به اين دليل كه گل تا به يك زمان خاص به شكوفه مي‌رسد نام‌گذاري شده است. اين گياه در ابتدا كوچك است، اما با رشد سريع سالانه به ۳۰ سانتي‌متر بلندي مي‌رسد، هر چند كه معمولاً كمتر از اين است. بااين‌حال اگر به‌درستي كشت شود به‌راحتي مي‌تواند به اين ارتفاع برسد. برگ‌هاي آن ضخيم و گوشتي تا ۲٫۵ سانتي‌متر، مرتب و متناوب در خوشه‌هاي كوچك است. گل‌ها با قطر ۲٫۵ تا ۳ سانتي‌متر با پنج گلبرگ به رنگ‌هاي متغير قرمز، نارنجي، صورتي، سفيد و زرد است.

گل ناز داراي ارقام متعدد مي‌باشد و بعضاً داراي گل‌هايي با دو گلبرگ اضافي مي‌باشند و در رنگ بسيار تنوع دارند. گل ناز به‌طور گسترده در آب‌وهواي معتدل به‌عنوان يك گياه زينتي پرورش داده مي‌شود. گل ناز يكي از مهم‌ترين گل‌هايي است كه در باغ‌هاي قديمي كشت مي‌شد و معمولاً براي كاشت آن محل خاصي را در نظر مي‌گرفتند. بذر ناز آفتابي بسيار ريز است. كشت به‌وسيله بذر ناز آفتابي انجام مي‌شود و شبيه به چمن‌كاري است. اين گياه را در پارك‌ها، باغ‌هاي صخره‌اي، چمن‌كاري‌ها، ميدان‌ها و بولوارها براي تزيين، رايج است.

گل‌هاي گل ناز شب‌ها بسته و صبح‌ها با نور آفتاب باز مي‌شوند. روز‌هايي كه هوا ابري است گل‌ها بسته مي‌مانند. اين گياه، چون گسترش عرضي زيادي دارند در مدت كوتاهي زمين را مي‌پوشاند و يكي از گل‌هاي مناسب جهت تپه‌ها و سراشيبي هاست.

گل‌دهي گل ناز آفتابي

از اواسط تابستان تا اواسط پاييز گل مي‌دهد. گل ناز تا حدي تحمل خشكي را دارد، اما بهترين گل را با آبياري به‌طور منظم مي‌توان ايجاد كرد.

نور گل ناز آفتابي

يكي از اساسي‌ترين نيازهاي گل ناز نور است. اين گياه هم همانند ساير گياهان گوشتي به نور مستقيم و محيطي كاملاً روشن نياز دارد. (حدود ۶ الي ۸ ساعت در طول روز روشنايي) كمبود نور منجر به عدم باز شدن گل‌هاي گياه مي‌شود. جالب است بدانيد كه در روزهاي ابري ميزان شكوفايي گل‌هاي اين گياه كاهش پيدا مي‌كند.

دماي گل ناز آفتابي

يكي از ويژگي‌هاي گل ناز كه كمتر در ساير گل‌ها ديده مي‌شود مقاومت زياد آن در برابر گرما و خشكي است. بنابراين در باغچه‌هاي سنگي جلوي ساختمان‌ها كه در اثر تابش آفتاب بسيار گرم مي‌شود يكي از نادرترين گياهاني است كه مي‌تواند كشت شده و شرايط موجود را تحمل كند. گل ناز مكان‌هاي آفتاب‌گير و گرم را بيشتر مي‌پسندد.

خاك گل ناز آفتابي

بذر ناز آفتابي نسبت به حاصلخيزي خاك حساسيت خاصي ندارد و تقريباً شورپسند است. خاك بذر ناز آفتابي بايد زه كش كافي داشته باشد. اگر خاك حاصلخيز و كاملاً قوي باشد بذر ناز آفتابي سريعاً رشد مي‌كند و تمام بستر خود را مي‌پوشاند. بهترين خاك براي بذر ناز آفتابي خاك سبك و شني و يا خاك مرغوب باغچه با مقداري خاك برگ، يا كود دامي است. خاك بذر ناز آفتابي بايد تا حدودي سبك و هميشه مرطوب باشد.

آبياري گل ناز آفتابي

گل ناز آفتابي در بهار و پاييز كمتر آبياري مي‌شود ولي در روزهاي گرم تابستان به آبياري بيشتري نياز دارد، ضمن اينكه مي‌تواند بي‌آبي را براي مدت تحمل كند. مواظبت خاصي نياز ندارد ولي چون ارتفاع آن كوتاه است بايد خوب علف زني شود تا مغلوب علف‌هاي هرز نشود. گل ناز تا حدي تحمل خشكي را دارد، اما بهترين گل را با آبياري به‌طور منظم مي‌توان ايجاد كرد. آبياري آن به‌صورت روزانه انجام مي‌گيرد.

تكثير گل ناز آفتابي

تكثير به روش قلمه

شما براي تكثير گل ناز مي‌توانيد از روش قلمه استفاده كنيد. روش‌هاي مختلفي براي قلمه گرفتن از اين گياه وجود دارد كه ساده‌ترين و كاربردي‌ترين آن‌ها قلمه گرفتن از ساقه گياه است، شما ساقه‌اي به طول حدود ۱۰ سانتي‌متر را انتخاب كنيد و برش بزنيد و سپس در يك ليوان آب قرار دهيد، بعد از حدود يك هفته گياه شروع به ريشه دهي خواهد كرد، سپس مي‌توان آن را در مخلوط خاك برگ+ شن و يا كوكوپيت + پرليت منتقل كرد. البته شما مي‌توانيد قلمه را به‌صورت مستقيم به خاك سبك منتقل كنيد ولي براي اين كار به مدت ۲۴ ساعت قلمه را در دماي اتاق بگذاريد بماند و سپس به خاك منتقل كنيد.

تكثير به روش بذر ناز آفتابي

شما مي‌توانيد از بذر ناز آفتابي براي تكثير استفاده كنيد كه براي اين كار بهتر است در اوايل بهار بذر ناز آفتابي ها را در خاكي سبك بكاريد. اول از همه بايد خاك بستر كشت را خوب خيس كنيد و سپس كه آب‌هاي اضافي از زير گلدان خارج شدن بذر ناز آفتابي ها رو روي سطح خاك پخش مي‌كنيم و سپس يك لايه نازك از خاك را روي بذر ناز آفتابي ها مي‌پاشيم. از يك آب‌پاش براي آبياري بذر ناز آفتابي ها تا زمان جوانه‌زني استفاده كنيد ولي زماني كه بذر ناز آفتابي ها جوانه زده و سبز شدن مي‌توانيد به‌راحتي گياه را به‌صورت معمول آبياري كنيد.

هرس گل ناز آفتابي

يكي از نكات خيلي مهم در نگهداري هر گل و گياهي هرس است و در نگهداري گل ناز هرس موجب تحريك رشد ساقه‌هاي جديد و در نتيجه افزايش گلدهي گياه مي‌شود، براي اين كار تا حدود نيمي از ساقه‌هايي را كه خيلي بلند شده‌اند رو كوتاه كنيد. اما توجه داشته باشيد كه آرام آرام انجام دهيد به اين صورت كه هر هفته يك ساقه را انتخاب نموده و عمل هرس را انجام دهيد. اگر شما هرس را يك‌دفعه انجام دهيد باعث ضعيف شدن گياه و از بين رفتن آن خواهيد شد.

زيستگاه گل ناز آفتابي برزيل است. ناز آفتابي يك گياه يك‌ساله و داراي برگ‌هاي گوشتي و استوانه‌اي شكل است. ساقه‌هاي ناز آفتابي گوشتي براق و حالتي شكننده دارد بر روي ساقه‌ها كرك‌هايي وجود دارد و گياه بر روي زمين پهن مي‌شود اين گل شبيه به گل رز مينياتوري است گل‌هاي اين‌گونه زيبا در شب بسته مي‌شود و صبح‌ها با طلوع آفتاب باز مي‌شود اين گياه به‌صورت عرضي گسترش پيدا مي‌كند و در زمان كوتاهي زمين را مي‌پوشاند اين گل براي نماسازي تپه‌ها و محل‌هاي شيب‌دار مناسب است.

ناز آفتابي گياهي خزنده با گل‌هاي متوسط مقاوم به خشكي و داراي قدي كوتاه است. ارتفاع اين گياه معمولاً به ۲۰ سانتي هم نمي‌رسد و برگ‌هاي سوزني دارد، همانند خرفه داراي برگ‌ها و ساقه‌هاي گوشتي است و بيشتر به‌صورت عرضي رشد دارد تا طولي. گل‌هاي ناز آفتابي در روزهاي آفتابي باز هستند و دليل نام‌گذاري آن نيز به همين دليل است، در تاريكي و هنگامي‌كه هوا ابر باشد گل‌ها باز نمي‌شوند. به دليل رشد عرضي ناز آفتابي از اين گياه به‌عنوان گياهي پوششي مورد استفاده قرار مي‌گيرد و در پارك‌ها معمولاً ديده مي‌شود، گل‌هاي ناز آفتابي معمولاً از تابستان تا پاييز ظاهر مي‌شود. انواع گل ناز آفتابي عبارت اند از: گل ناز آفتابي الوان، گل ناز آفتابي سفيد، گل ناز آفتابي زرد، گل ناز آفتابي صورتي.

مهم‌ترين مزيت گل ناز آفتابي مقاومت آن به خشك‌سالي و بي‌آبي است كه آن را از ديگر گل‌ها متمايز كرده و در محيط‌هاي گرم و كم آب مي‌تواند به‌راحتي رشد كند و انتخاب مناسبي است. بذر ناز آفتابي بسيار ريز بوده و معمولاً با ماسه مخلوط شده و به‌صورت دستپاش كاشته مي‌شود، بعد از گذشت حدوداً ۴۵ روز از زمان بذر گل‌ها به‌سرعت ظاهر مي‌شوند، بعد از اتمام گل‌ها غلاف بذرها ظاهر مي‌شود، بذرها بعد از رسيدن بر روي زمين مي‌ريزند و درصورتي‌كه خاك تا سال بعد دست نخورد مجدد سبز خواهند شد، البته مي‌توانيد بذرها را قبل از ريخته شدن بر روي زمين براي سال بعد ذخيره كنيد. ناز آفتابي از طريق قلمه و بذر تكثير مي‌شود البته قلمه گرفتن خيلي رايج نيست و به‌راحتي از بذر به نتيجه مي‌رسد.

كاشت

در صورتي كه قصد داريد بذر گل ناز آفتابي را به‌صورت مستقيم در فضاي باز بكاريد بايد تا آخرين يخبندان زمستاني دست نگاه داريد تا دماي خاك به حدود ۱۸ درجه برسد. سپس با شخم زدن زمين و آماده‌سازي (در صورتي كه خاك باغچه ضعيف و يا هوموسي شده است، به ارتفاع ۳ تا ۵ سانتيمتر شن و يا ماسه به خاك اضافه نماييد) و صاف كردن سطح خاك مكان كاشت را آماده نماييد. سطح خاك را مرطوب كرده و بذرها را با مقداري ماسه مخلوط كرده و در سطح خاك بپاشيد. بعد از كاشت مكان را با آبپاش دستي آبياري نماييد مدت جوانه‌زني بذر يك تا دو هفته است. در طول جوانه‌زني سطح خاك را با اسپري و يا آبپاش دستي مرطوب نماييد.

براي كاشت بذر در منزل نيز مي‌توان از ۴ تا ۶ هفته قبل از پايان زمستان مي‌توان بذر آن را در سيني نشا كاشت. قبل از كاشت سيني نشا را مرطوب كرده و سپس بذرهايي كه با ماسه مخلوط شده را بر روي سيني نشا بپاشيد. سپس سطح خا ك را با اسپري مرطوب كرده و سيني نشا و يا گلدان را پشت پنجره آفتابي در دمايي بين ۱۸ تا ۲۱ درجه قرار دهيد. براي جوانه‌زني بهتر بر روي سيني نشا و يا گلدان پوشش نايلوني قرار دهيد تا بذرها بهتر جوانه‌زني بزنند بذرها بين يك تا ۲ هفته جوانه مي‌زنند. پس از جوانه‌زني دماي محيط را به حدود ۱۸ درجه كاهش دهيد. براي انتقال نشاهاي جوان گل ناز آفتابي بايد دماي خاك به حدود ۱۸ درجه برسد و سپس مي‌توانيد نشاها را فضاي بيرون منتقل كرد. قبل از كاشت نشاها را به مدت يك تا دو هفته روزانه چند ساعت به فضاي باز منتقل كرده تا با شرايط دمايي بيرون خود را تطبيق دهد. سپس نشاها را در فاصله ۲۵ تا ۳۰ سانتيمتري از يكديگر بكاريد.

گل ناز آفتابي به خاك با زهكشي خوب و تابش كامل خورشيد نياز دارد. بهتر است مكاني براي كاشت اين گياه در نظر بگيريد كه در معرض تابش مستقيم نور خورشيد قرار داشته باشد. براي زهكش بهتر خاك نيز با اضافه كردن مقداري شن و يا ماسه مي‌توان به زهكش بهتر خاك كمك كرد.

نيازها

آبياري

آبياري در اوايل رشد به نحوه‌اي باشد كه پاي گياه خشك نشود، هنگامي‌كه گياه بالغ شد آبياري هنگامي انجام شود كه خاك پاي بوته كاملاً خشك شده است، آبياري زياد باعث پوسيدگي ريشه‌ها و از بين رفتن تدريجي گياه مي‌شود. البته اين گياه به خشك‌سالي مقاوم است و با آبياري محدود نيز در گرماي تابستان رشد مي‌كند ولي آبياري منظم باعث گلدهي بهتر مي‌شود.

نور

نياز به نور نسبتاً زياد دارد و گل‌ها در نور مستقيم زيبايي خود را تقديم شما خواهند كرد، گل‌ها در تاريكي و نور كم يا در هواي ابري بسته مي‌شوند.

دما

دماي كاشت بذر گل ۲۰ تا ۲۵ درجه ايده ال مي‌باشد و بهترين زمان براي كاشت در فضاي باز اوايل بهار و بعد از رفع سرما است، دماي رشد و نگه‌داري اين گياه تا ۴۰ درجه نيز مناسب است، گلدهي معمولاً اواسط تابستان شروع مي‌شود و تا اواسط پاييز گل دارد.

خاك

نسبت به خاك حساسيت ندارد و خاك شور را تحمل مي‌كند ترجيحاً در خاك‌هاي خيلي سنگين و رسي كاشته نشود. خاك‌هاي با زهكشي بالا و نيمه سبك مناسب‌تر است.

كوددهي

اين گياه به آن صورت نياز به كوددهي ندارد ولي تغذيه گياه باعث افزايش گلدهي و بهبود عملكرد گياه مي‌شود. تا حد امكان سعي شود از كود ورمي كمپوست و كودهاي آلي و ارگانيك براي تقويت گياهان استفاده شود، در صورت تمايل مي‌توانيد از كودهاي مكمل با عنوان كود گلدهي براي تحريك گياه به رشد و گلدهي بيشتر يا كود كامل (۲۰٫۲۰٫۲۰) استفاده كنيد.